افول در اوج شکوه: بررسی تحلیلی مناسبات سلطان محمد فاتح و طبقه علمیه عثمانی
author
Abstract:
در ادوار پیش از سلطنت محمد دوم(855-886/1451-1481)، سیر تاریخی مناسبات دولت عثمانی و طبقه علمیه، به گونه‌ای پیش رفته بود که فارغ‌التحصیلان مدارس به‌واسطۀ دانش مدرسی و جایگاه دینی‌ـ اجتماعی خود، در دولت عثمانی جایگاه مهمی پیدا کرده بودند و در تصمیم‌گیری‌های مهم تأثیر تعیین‌کننده‌ای داشتند. مرسوم‌شدن انتخاب و انتصاب وزیراعظم، به عنوان مقتدرترین فرد در ساختار دولت پس از شخص سلطان، از میان مدرسیان خود دلیل آشکاری برای این مهم بود. با وجود این، به‌رغم اینکه دوره زمامداری محمد فاتح، به واسطۀ تأسیس مدارس صحن ثمان و گسترش آموزش مدرسی، نقطۀ عطفی در تاریخ عثمانی محسوب می‌شود، اما مناسبات طبقه علمیه با دولت عثمانی در این دوره، از حیث تأثیرگذاری بر سیاست‌های سلطان عثمانی تفاوت‌های بارز و آشکاری با ادوار پیشین داشت. بر این اساس، در مطالعه حاضر با رویکردی تحلیلی، این مناسبات و عوامل دخیل در آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که فتح شهر استانبول در 857/1453، قدرت و اقتدار محمد دوم را به گونه‌ای افزایش داد که او دیگر نیازی برای مشارکت مدرسیان در قدرت و کسب مشروعیت از طریق جلب نظر آنها احساس نمی‌کرد. از این رو، محمد فاتح برخلاف رسم مألوف، انتخاب وزیراعظم از میان مدرسیان را کنار گذشت و فردی از طبقه غلامان(قول‌ها) را جایگزین ساخت تا برخلاف وزراء مدرسی پیشین، کاملاً تابع اوامر او باشد. بر این اساس جایگاه و نفوذ مدرسیان طبقه علمیه در دولت عثمانی را به شکل چشمگیری کاهش داد. این سلطان عثمانی بر آن بود جهت برقراری اقتدار مطلق سلطنت، تلاش‌های مدرسیان برای تحت تأثیر قرار دادن او و سیاست‌های دولت را به حداقل برساند. با توجه به اینکه این مهم، نمودار تلاش‌های اقتدارگرایانه این سلطان عثمانی بود، اظهار نارضایتی متعدد علمای برجسته و مخالفت‌های آشکار آنها نیز تغییر خاصی را در رویه او در قبال مدرسیان و طبقۀ علمیه ایجاد نکرد.
similar resources
قانون نامه برادر کشی سلطان محمد فاتح و نحوه اجرای اعدام اعضای خاندان
نوشتارحاضر به مسئله ریختن خون اعضای خاندان شاهی که می توانستند به گونه ای ، تهدیدی برای قدرت سلطان و یا جانشین او به شمار آیند، پرداخته است.مسئله قتل و خونریزی های سیاسی در نظام های موروثی به تبع بحران جانشینی که مبتلا به آن بودند همواره وجود داشته است.امپراتوری عثمانی نیز از این قاعده مستثنی نبود و در طول دوره استقرار با بحران مذکور دست و پنجه نرم می کرد.در این مقاله در کنار تبیین موضوع به صو...
full textمناسبات ایلخانان و جغتاییان در عهد فرمانروایی سلطان محمد الجایتو (703–716 ﻫ ﻕ)
پس از تأسیس حکومت ایلخانی درایران(654ﻫ.ق)، مسألۀ مناسبات با سایر اولوس‌های مغولی به یکی از مسائل مهم این حکومت تبدیل شد. از جمله مهم‌ترین این اولوس‌ها، اولوس جَغَتای در شمال‌شرقی ایران بود که حدود سه دهه پیش از تأسیس حکومت ایلخانی در ماوراءالنهر شکل گرفته بود. به همین دلیل جغتاییان نوعی حق تقدم در حاکمیت بر نواحی شرقی ایران ، که در آن زمان فتح شده بود، برای خود قائل بودند. در نتیجه، این دو حکومت ...
full textقانون نامه برادر کشی سلطان محمد فاتح و نحوه اجرای اعدام اعضای خاندان
نوشتارحاضر به مسئله ریختن خون اعضای خاندان شاهی که می توانستند به گونه ای ، تهدیدی برای قدرت سلطان و یا جانشین او به شمار آیند، پرداخته است.مسئله قتل و خونریزی های سیاسی در نظام های موروثی به تبع بحران جانشینی که مبتلا به آن بودند همواره وجود داشته است.امپراتوری عثمانی نیز از این قاعده مستثنی نبود و در طول دوره استقرار با بحران مذکور دست و پنجه نرم می کرد.در این مقاله در کنار تبیین موضوع به صور...
full textعوامل رشد و افول زبان‌فارسی در امپراتوری عثمانی
زبان یک قوم ممکن است توسط عوامل پشتیبان کنندۀ مختلفی چون قدرت نظامی و سلطۀ دراز مدت سیاسی و یا نفوذ گسترده فرهنگی در قلمرویی خارج از مرزهای نژادی آن قوم رواج یابد. زبان فارسی نیز از آن رو که دربردارندۀ ارزشهای فاخرِ انسانیِ یک فرهنگ و هویّتی ممتاز است، در گذر تاریخ، زبانِ علوم و فنون و وابستگی و نژادها و اقوام مختلف، در گسترهای منحصر به فرد از چین تا بالکان و نیز در هند و آسیای صغیر، رواج چشمگیر...
full textجایگاه ایالت اردلان در مناسبات عثمانی- صفوی
ایالت اردلان در عرصه رقابت‌های دو رقیب صفوی (1501-1722م) و عثمانی (1280-1924م) با توجه به موقعیت جغرافیای سیاسی آن، فراز و فرودها‌ی فراوانی را پشت سر گذاشت؛ به‌گونه‌‌ای که بر اثر منازعات طرفین قلمرو این ایالت به تدریج تحلیل رفت. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی در پی تبیین و تحلیل سیر تحولات ایالت و امارت اردلان در دوره صفوی و نوع نگاه و سیاست شاهان صفویه و سلاطین عثمانی به تختگاه این والی‌نشین...
full textMy Resources
Journal title
volume 27 issue 34
pages 117- 138
publication date 2017-08-23
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023